´Hoe meer ik aan de gebeurtenissen terugdenk, hoe meer ik in ze doordring. Daardoor voel ik dat u in mijn kielzog ook zult worden meegesleurd in de geheimen van wat het betekent vader en zoon te zijn.´

Dat schrijft Orhan Pamuk op de eerste pagina van zijn nieuwe roman, De vrouw met het rode haar, die draait om de relatie tussen vader en zonen. En om de kracht van verhalen en legendes.

Cem, een zestienjarige scholier uit Istanbul, is aanvankelijk vooral een zoon. Zijn vader heeft heeft het gezin verlaten. Cem moet zelf het geld voor zijn studie verdienen en helpt bij wijze van vakantiebaantje in de jaren tachtig een zomer lang een puttengraver die de opdracht heeft water aan te boren op een droge vlakte in de buurt van de stad.

Overdag is het tweetal in de brandende zon in de weer met schop en pikhouweel, en met zware emmers zand die omhoog getakeld moeten worden, ‘s avonds vertelt puttengraver Mahmut zijn leerling allerlei verhalen.

Dat Cem het gezwoeg ondanks tegenslagen volhoudt, komt niet alleen door zijn band met de puttengraver, in wie hij meer en meer een vader ziet, maar dan eentje die het vaderschap heel anders opvat dan zijn eigen vader deed. Na een tijdje is het ook Cems fascinatie voor een vrouw met rood haar die hij in het naburige stadje tegen het lijf is gelopen, die hem aan de dorre vlakte en de put bindt.

Dat in deze roman over vaders en zonen, en over de kracht van mythische verhalen, Oedipus van Sophocles een grote rol speelt zal geen verbazing wekken. Maar er is nog een tweede beroemde vader-en-zoon-legende, een uit de Iraanse verteltraditie. In dat verhaal van de dichter Firdawsi komen de vader en de zoon op een heel andere manier tegenover elkaar te staan dan in Oedipus het geval is. Wat voor zoon is Cem eigenlijk? Wat voor vader zou hij zijn? En wat voor vaders zijn al die andere vaderfiguren in een land waar ‘iedereen een heleboel vaders’ heeft, zoals de vrouw met het rode haar zegt: ‘Vadertje Staat, God de vader, vaderlijke generaals, godfathers… Hier kan niemand zonder vader.’

Klik hier voor een kort fragment uit De vrouw met het rode haar, vertaald door Hanneke van der Heijden, uitgegeven door De Bezige Bij.